Thienthanhauto.com - Dầu hộp số tự động có vai trò hết sức quan trọng đối với sự vận hành của xe. Dầu hộp số có rất nhiều loại khác nhau, thậm chí nhiều hãng xe còn có những công thức dầu bôi trơn hộp số riêng. Điển hình như các hãng Mercedes - Benz, Honda hay Toyota… đều có những công thức dầu bôi trơn hộp số sử dụng riêng cho các dòng xe hiện đại của mình. Thậm chí trong cùng một dòng xe, mỗi loại hộp số tự động lại sử dụng loại dầu bôi trơn hộp số riêng của mình. Chẳng hạn cùng là dầu hộp số dòng xe Honda Civic, đối với các đời xe sử dụng hộp số tự động AT và xe sử dụng hộp số tự động CVT cũng sử dụng loại dầu bôi trơn hộp số khác nhau.

Hình 1: Dầu hộp số tự động CVT của hãng Honda

Hình 2: Dầu hộp số tự động AT của Honda

Vì vậy, việc sử dụng và thay thế dầu hộp số đúng chủng loại, đúng cách và đúng thời điểm là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng để đảm bảo tuổi thọ của hộp số tự động. Và việc thay thế dầu hộp số tự động được khuyến cáo nên được thực hiện ở các gara chuyên nghiệp để hạn chế những rủi ro đáng tiếc. Tuy nhiên, nếu bạn đã biết rõ loại dầu hộp số tự động sử dụng cho xe của mình và nắm được những vấn đề cơ bản về quy trình kiểm tra và thay thế dầu hộp số tự động thì việc này có thể được thực hiện tại nhà.
Như ta đã biết, công dụng chính của dầu hộp số tự động không chỉ là là bôi trơn, làm mát, làm sạch cho các chi tiết của hộp số như đối với dầu hộp số sàn. Đặc biệt là trong bối cảnh hộp số tự động luôn phải làm việc trong điều kiện hết sức khắc nghiệt, nhiều chi tiết của hộp số tự động luôn phải chịu áp lực lớn, nếu không được bôi trơn sẽ làm tăng tính ma sát và rất dễ bị mài mòn, hỏng hóc. Vì vậy, việc thay dầu hộp số tự động đúng lúc và đúng cách sẽ kéo dài tuổi thọ của hộp số, giúp xe hoạt động trơn tru, và ngược lại sẽ làm cho xe nhanh bị hỏng hóc, giảm tuổi thọ.
Trên thực tế cho thấy, nếu như hộp số tự động của bạn không gặp phải những sự cố bất thường như bị va quệt hay kịch gầm, hở gioăng thì rất ít khi xảy ra hiện tượng dầu hộp số bị hao hụt dẫn đến gây ra những trục trặc bất ngờ. Vì vậy, rất nhiều lái xe thường chủ quan, không để ý đến việc thay thế dầu hộp số. Tuy nhiên, theo khuyến cáo thì dầu hộp số tự động nên được thay thế sau khi xe đã vận hành được khoảng thời gian nhất định. Cụ thể, đối với các xe sử dụng hộp số tự động hở, nên tiến hành thay thế dầu hộp số sau khi xe đã vận hành được khoảng 40.000 – 50.000 Km; còn đối với các xe sử dụng hộp số tự động kín, khoảng thời gian thay thế dầu hộp số thông thường vào khoảng 150.000Km. Vì thực tế cho thấy, sau một thời gian xe hoạt động, dầu hộp số mặc dù ít khi bị hao hụt, song nó có thể xảy ra hiện tượng đóng cặn, độ nhớt giảm dần dẫn đến hiệu quả bôi trơn của dầu hộp số cũng giảm theo và ảnh hưởng đến nhiều chi tiết của hộp số. Vậy những sự cố liên quan đến dầu hộp số tự động cụ thể là gì?
1. Những sự cố liên quan đến dầu hộp số tự động
Thực tế cho thấy, vai trò, nhiệm vụ của dầu hộp số đối với xe sử dụng hộp số sàn và xe sử dụng hộp số tự động có nhiều khác biệt. Nếu như, đối với xe sử dụng hộp số sàn, dầu hộp số chỉ có nhiệm vụ chủ đạo là bôi trơn, làm sạch và làm mát, vì vậy mà việc dầu hộp số bị bẩn hay bị hao hụt đối với xe hộp số sàn chỉ gây nên tình trạng khó chuyển số hay nghiêm trọng hơn là bị kẹt số. Do đó, các dòng xe sử dụng hộp số sàn thường không kén dầu mà hầu hết đều có thể sử dụng loại dầu bôi trơn hộp số thông thường.
Tuy nhiên, đối với xe sử dụng hộp số tự động thì mọi chuyện sẽ trở nên khác biệt hẳn. Lý do bởi vì đối với hộp số tự động, dầu hộp số không chỉ có nhiệm vụ bôi trơn, làm sạch và làm mát cho các chi tiết của hộp số, mà còn là thành phần không thể thiếu của hệ thống van và pít tông (piston) thủy lực điều khiển hoạt động của hộp số. Đây là những hệ thống có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự hoạt động của hộp số. Bởi vì các hệ thống này giúp cho hàng loạt tấm ma sát ở từng vị trí số có thể ăn khớp và ép chặt vào nhau giúp cho hộp số hoạt động trơn tru và đồng bộ.

Hộp số tự động ô tô có kết cấu phức tạp

Do đó, nếu dầu hộp số không được cung cấp đầy đủ, sẽ làm giảm hiệu quả hoạt động của hệ thống thủy lực và dẫn đến hậu quả là lực ép tạo ra không đủ lớn, làm cho các tấm ma sát bị trượt. Điều này sẽ dẫn đến hậu quả là lực kéo của xe bị yếu, xe khó tăng tốc mặc dù động cơ vẫn tăng vòng tua, thậm chí nó có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn là làm cháy các tấm ma sát, không nhảy được số, thậm chí làm cho hộp số bị hỏng hoàn toàn.
Việc sử dụng dầu hộp số không đúng chủng loại, phẩm cấp cũng là nguyên nhân dẫn đến những hư hỏng ở hộp số tự động, tùy theo mức độ khác nhau. Bởi lẽ, mỗi loại dầu hộp số đều có những khác biệt nhất định về độ nhớt dẫn đến khả năng chịu nhiệt, chịu ma sát cũng khác nhau. Vì vậy nếu sử dụng không đúng chủng loại dầu hộp số có thể dẫn đến làm sai lệch sự hoạt động của hộp số. Và đây cũng chính là lý do mà mỗi hãng xe đều có những loại dầu hộp số riêng cho các dòng xe của mình. Do đó khi thay dầu hộp số tự động cần thay thế đúng chủng loại.
Bên cạnh đó, việc xe hoạt động trong thời gian dài có thể khiến cho dầu hộp số tự động bị cặn bẩn, chứa nhiều mạt kim loại và giảm đột nhớt dẫn đến khả năng bôi trơn, làm mát và làm sạch các chi tiết của hộp số ngày càng giảm đi. Và đây cũng được xem là một trong những nguyên nhân gây ra hư hỏng ở hộp số tự động. Mặt khác, bơm thủy lực và các van bên trong hộp số tự động cũng là những chi tiết có độ chính xác rất cao và cũng rất dễ bị kẹt hoặc bị tắc, khi các chi tiết này gặp trục trặc sẽ khiến cho hộp số hoạt động không đúng theo thiết kế với những biểu hiện như: xe bị giật, khó tăng tốc, việc nhảy số không phù hợp với tốc độ xe…
Vì vậy việc phát hiện và khắc phục kịp thời những sự cố liên quan đến dầu hộp số là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối sự hoạt động bình thường của các dòng xe sử dụng hộp số tự động. Một phương pháp mà bất kỳ lái xe nào cũng có thể làm là tiến hành quan sát tại vị trí mà bạn đỗ xe trong khoảng thời gian dài, nếu phát hiện thấy có dầu chảy dưới sàn tại vị trí hộp số (thường ở vị trí cần số đối với xe sử dụng hộp số dọc và ở khoang động cơ đối với xe sử dụng hộp số ngang đặt bên trong khoang động cơ), thì khi đó bạn cần mang ngay xe đến gara có uy tín để khắc phục, tránh trường hợp xe bị hao hụt dầu hộp số dẫn đến những hư hỏng nghiêm trọng.
2. Một số vấn đề cần chú ý khi thay thế dầu hộp số tự động
Cũng giống như đối với dầu động cơ, việc thay dầu hộp số định kỳ là tùy thuộc vào điều kiện vận hành thực tế của xe. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của các nhà sản xuất, dầu hộp số tự động nên được thay thế sau khi xe vận hành được khoảng 40.000-50.000Km đối với xe sử dụng hộp số tự động hở và 150.000Km đối với xe có hộp số tự động kín. Ngoài ra, trong trường hợp xe của bạn thường xuyên phải di chuyển trong điều kiện đường phố đông đúc, tắc nghẽn, thời gian nổ máy lâu, việc chuyển số diễn ra liên tục thì dầu hộp số cần được thay thế sớm hơn để đảm bảo khả năng vận hành ổn định của xe.
Để xác định chính xác chất lượng của dầu hộp số trên xe của bạn, khi thay dầu, bạn có thể quan sát dầu cũ thải ra, nếu thấy chất lượng dầu còn tốt (thường khi dầu còn mới sẽ có màu đỏ tươi) thì trong chu kỳ sau bạn có thể điều chỉnh thời gian thay dầu lâu hơn, còn nếu dầu đã chuyển sang màu đỏ thẫm (tức là chất lượng dầu đã kém đi) thì việc thay dầu là hoàn toàn hợp lý, nếu thấy chất lượng dầu kém hơn nữa thì cần rút ngắn khoảng thời gian thay dầu định kỳ.

Dầu hộp số mới sẽ có màu đỏ tươi

Đặc biệt, nếu khi quan sát thấy dầu cũ chảy ra có màu đen kết hợp với mùi khét thì đó là dấu hiệu cảnh báo hộp số của bạn đã gặp phải những vấn đề nghiêm trọng. Nguyên nhân của hiện tượng này có thể do các má côn bên trong của hộp số đã bị trượt, dẫn đến hiện tượng sinh nhiệt, làm cho dầu bị cháy, chuyển sang màu đen và có mùi khét.

Khi thay dầu hộp số tự động cần quan sát màu sắc dầu thải

Trong trường hợp dầu hộp số đã bị chuyển màu đen và có mùi khét thì cần tiến hành thay cả bộ lọc dầu hộp số, bởi vì khi dầu bị cháy có thể tạo thành muội đen hoặc các mảng bám bên trong bộ lọc dầu, làm cho lọc dầu hộp số bị tắc hoặc giảm khả năng lọc, gây nên những ảnh hưởng nghiêm trọng đến hộp số ngay cả khi đã tiến hành thay dầu mới.
Phụ tùng ô tô Thiên Thanh chúc quý khách thượng lộ bình an.